Koronavirüs
Koronavirüs
Koronavirüsler ilk olarak 1960'ların ortalarında tanımlanmıştır. "Koronavirüs" adı, koronavirüslerin mikroskop altında bir taç veya çelengi andıran görünümüne atıfta bulunmaktadır (Latince corona = çelenk, taç). İnsanlarda sık görülen soğuk algınlıklarının bazıları koronavirüsler tarafından tetiklenir.
Yeni koronavirüs, koronavirüs ailesinde ilk olarak Aralık 2019'da tanımlanan yeni bir virüs olduğu için "yeni" olarak adlandırıldı. 11 Şubat 2020 itibariyle, geçici olarak 2019-nCoV olarak adlandırılan bu virüsün yeni bir adı vardır: SARS-CoV-2. Buradaki SARS kısaltması "Şiddetli Akut Solunum Sendromu" anlamına gelmektedir.
SARS-CoV-2'nin neden olduğu hastalık COVID-19 (Corona Virüs Hastalığı 2019) olarak adlandırılmaktadır. Koronavirüsler insanları veya hayvanları enfekte edebilir. Bazı durumlarda, daha önce sadece hayvanları enfekte eden koronavirüsler insanlara yayılabilir ve ciddi hastalıklara neden olabilir. Geçmişte SARS-CoV (Şiddetli Akut Solunum Sendromu) ve MERS-CoV (Orta Doğu Solunum Sendromu) salgınlarında bu durum yaşanmıştır. Koronavirüs için de aynı durum söz konusudur.
Enfeksiyon/bulaşma nasıl gerçekleşir?
Enfeksiyon esas olarak havadaki damlacıklar veya aerosoller ("havadaki partiküller") yoluyla gerçekleşir. Enfekte bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında, güldüğünde veya konuştuğunda, virüs içeren damlacıklar ve aerosoller salgılar. Bunlar yayılır, havada asılı kalır ve yüzeylere yerleşir.
Bir kişi enfekte kişiye ne kadar yaklaşırsa, bulaşıcı damlacıklar ve aerosoller o kadar fazla kişiye ulaşabilir. Minimum 1,5 metrelik mesafe sizi virüsleri solumaktan korur. Mesafeyi ne kadar tutarlı bir şekilde korursanız, koronavirüsün size bulaşma olasılığı da o kadar azalır.
COVID-19 aşılarının yüksek bir bireysel koruyucu etkisi vardır ve aşılanan kişiyi hastalığın ağır seyrinden korur. Bununla birlikte, Korona aşısına rağmen nadir durumlarda enfeksiyon da ortaya çıkabilir: Aşı yüzde yüz koruma sağlamaz. Bu nedenle aşıya rağmen AHA formülüne sadık kalmak ve temasları mümkün olduğunca sınırlamak önemlidir.
Enfeksiyon aşılamadan kısa bir süre önce gerçekleşmişse (yani aşılama kuluçka döneminde gerçekleşmişse) de enfeksiyon meydana gelebilir. COVID-19 için ortalama kuluçka süresi, enfeksiyon aşılamadan sonraki ilk birkaç gün içinde, aşı koruması tam olarak gelişmeden önce meydana gelirse beş ila altı gündür. Aşının etkisi genellikle uygulamadan on ila 14 gün sonra ortaya çıkar.
Bununla birlikte, diğer patojenlerin neden olduğu solunum yolu enfeksiyonları genellikle aşılama başarısızlığı ile karıştırılmaktadır. Bununla birlikte, diğer patojenlere bağlı ateşli bir soğuk algınlığı COVID-19 aşısının başarısız olduğu anlamına gelmez. Ayrıca aşının kendisi de hafif ateşli reaksiyonlara neden olabilir. Ancak bu, bağışıklık sisteminin doğal bir reaksiyonudur ve solunum yolu veya SARS-CoV-2 enfeksiyonu ile karıştırılmamalıdır.
Kendimi nasıl koruyabilirim?
Korona aşısı enfeksiyona, hastalığa ve özellikle ağır COVID-19 seyrine karşı en iyi korumayı sağlar. Bugüne kadar onaylanan aşılar klinik çalışmalarda çok etkili olmuştur. Deneme verileri, COVID-19'a karşı aşılanan katılımcıların hastalanma olasılığının, plasebo ile aşılanan deneme gruplarına göre yüzde 70 ila 95 arasında daha az olduğunu göstermektedir. Aşılanan bir kişinin COVID-19 hastalığına karşı korunduğu süre, yani aşı korumasının ne kadar sürdüğü hala araştırılmaktadır.